IMANOL URBIETA

Imanol Urbieta 1934an Zarautzen jaiotako Euskal Herriko musikari eta idazlea da.
Teologian lizentziatua da nahiz eta iada jubilatua dagoen

ANGEL ILLARRAMENDI

Angel Illarramendi Larrañaga 1958an Zarautzen jaiotako musikagile euskalduna da.
Zineman eta antzerkian asko aritu izan da.
Sei urterekin musika mundua ukitzen hasi zen.
Hamaika urterekin musikak konposatzen hasi zen eta autodidakta moduan gitarra jotzen.
Hamasei urterekin armonia, kontrapunto, fuga eta konposizioa ikasten hasten da.
1978.ean lehen diskoa kaleratzen du, abesti eta pieza instrumentalez osaturikoa.Diskoa aurkezteko hainbat kontzertu egiten du.
90.etik aurrera irakaskuntza utzi eta buru belarri ekingo dio bai filmeentzako musika bai kontzertistikoa konposatzeari.
Obra nagusiak:

Lehenengo sinfonia, Zelai urdin (1984)

Bigarren sinfonia (1986)

Hirugarren sinfonia Harri zuria (1988)

Laugarren sinfonia (1993)

Bostgarren sinfonia (1996)

Seigarren sinfonia (1998)

Zazpigarren sinfonia (2007)

Film nagusiak:

La Buena Nueva (2008)

Luna de Avellaneda (2004)

El hijo de la novia (2001)

Karramarro Uhartea (2000)

Yoyes (2000)

Cuando vuelvas a mi lado (1999)

El último viaje de Robert Rylands (1996)

Kareletik (1987)

27 ordu (1986)

Tasio (1984)

JAZZ MUSIKA

Estatu Batuetan (New Orleans), XIX.mende bukaeran (1850-an) sortutako musika da.

Garai batean, ezklabu beltzak laneara joaten zirenean algodoia ateratzera eta lana arinago egiteko abeztu egiten zute. Elizetara joaten zirenean, Beltza ezpiritualak (gospel-ak)  Jazz musika abezten zuten, Jazzak hortik dakar jatorria.

Jazz-aren ezaugarriak:
     -Bat-batekotasuna (inprobisazioa).
     -Eerritmo sinkopatua.
     -Ostinato erritmikoa.

Eraginak:
      -Klasikoan.
      -Rock & roll.

Estiloak:
      -Dixieland, Beboop, Ragtime...

DODEKAFONISMOA

Dodekafonismoa edo musika dodekafonikoa, hamabi tonuko musika esan nahi duena musika atonalaren forma bat da.
Eskala kromatikoko 12 notak baliokide bezala jotzen diren, hau da, harreman ordenatu batetara lotuak.
Hamabi nota edo tono erdiak garrantzi berekoak diren printzipioarekin idazten da.
Historikoki eta  XIX.mende amaieran, konposatzaile batzuen lanetan gertatu zen tonalitate eza modu zentzudun batetan antolatzeko beharretik sortu zen.

Schoenbergek, sail batentzako lau oinarrizko posizio ezarri zituen:

Sail nagusia: P laburdura erabiltzen du.

Retrogradazioa: Sail nagusia atzetik aurrera jarrita. R laburdura erabiltzen du.

Alderantzikatzea: Musika tarteen zentzua (ez balioa) alderantzikatzean datza, igokariak jeiskariak bihurtuz

      eta alderantziz. I laburdura erabiltzen da.

Alderantzikatze retrogradoa: Alderantzikatzearen retrogradazioa egiten da. RI laburdura erabiltzen da.

Inpresionismoa arte modernoaren mugimendu nagusietakoa da.


 XIX. mendeko bigarren erdian eta Parisen bereziki sortu zen.

Impresionismoaren ezaugarriak hauek dira: musika-tresnak, soiñuaren edertasun eta musikaren sentimena, argitasun eza, ezkalan pentatonikoa eta tonu osokoa erabiltzen ditu.

Musikari nagusiak hauek dira:


       -Gustav Mahler:http://es.wikipedia.org/wiki/Gustav_Mahler
       -Richard Strauss:http://es.wikipedia.org/wiki/Richard_Strauss
       -Sergei Rachmaninov:http://es.wikipedia.org/wiki/Sergei_Rachmaninov
       -Saint-Saëns:http://es.wikipedia.org/wiki/Saint-Sa%C3%ABns

XX.MENDEKO MUSIKA

EUSKAL MUSIKARIAK


- Jesus Aranbarri:
Jesus Aranbarri 1902ko apirilaren 13an  Bilbon jaio zen eta uztailaren 10an Madrilen hil zen euskal musikagilea izan zen.

- Felix Ibarrondo:
Musika garaikideko konpositorea da.
1943ko ekainaren 12 an Oñatin jaio zen.
Bere aita Antoninorekin egin zituen bere lehen musika ikasketak (solfeo eta armonia).

 - Luis de Pablo:
 1930eko urtarrilaren 28an Bilbon jaiotako musikagilea da.
Bilbon jaiozen,baina Madlilen bizi izan zen sei urte zituenetik.
Hamabi urterekin bere kabuz moldaketak egiten hasin zen.

- Carmelo Bernaola:
1929ko ekainaren 16an jaio eta 2002ko ekainaren 5ean Madrilen hil zen.
Lan askoren egilea eta askotan saritua izan zen. 82 lan egin zituen zinema, telebista eta antzerkirako, eta horrez gain musika klasikoan oso emankorra izan zen.

- Jose Luis Iturralde:
 Donostian, 1908ko martxoaren 17an jaioa.
Solfeo, pianoa, organoa, biolina eta armonia ikasi zuen.

- Francisco Escudero:
1912anko abuztuaren 13an, Zarautzen jaio zen eta 2002an Donostiara joan zen musikagilea zen.
 Donostiako Musikaren Udal Ikastegian hasi zen musika ikasten beranduago Madrilen amaitzeko.
1937an, Espainiako Arte Ederretako saria jaso zuen.

SOINUAREN ERREPRODUKZIOAREN ETA GRABAZIOAREN HISTORIAREN LABURPENA

• 1881ean Thomas Alva Edisonek, soinuaren grabazio eta errreprodukzioaren tresna asmatu zuen, fonografoa.
• 1898an Berliner anaiak gramofonoentzako diskoak egiten dituzten lehen fabrika sortu zuten (minutuko 150 itzuli egiten zituzten disko lauak ziren).
• XX. mendearen erdialdean, LPa (Long Play) sortu zuen, minutuko 33 itzuli egiten zuena.
• 1970eko hamarkadan, kaseteak (ordu bete arteko eta kalitate  hobeagoko grabazioa) sortu ziren.
• 20 urte geroago CDa (disko trinkoa) sortzen da, oraindik eta kalitate hobeagokoa.
• DVDa etaMP3a oso edatuak daude.
• Gaur egungo gehien erabiltzen den grabazio metodoetako bat MIDI (Musical Instruments Digital Interface) da.

ORKESTRAKO XAFLA INSTRUMENTUAK

XILOFONOA:
Xilofonoa perkusiozko musika tresna da, soinu zehatzeko laminofonoa.
Zurezko xafla bakoitza eskala kromatikoaren musika nota zehatz baten arabera gozatzen da.
Xilofonoak,  marinbak baino doinu biziagoa du, eta musika notak, askoz gutxiago mantentzen dira. Oraingo xilofonoek, perkusio xafla laburrak dituzte.




MARINBA:
Perkusiozko musika tresna bat da, idiofonoa, xilofonoaren antzekoa.
Egurrezko paralelepipedo batez ostuta dago eta goi aldean laukizuzen bat du.




ZELESTA:


Zelesta, pianoaren antzeko konposaketa duen musika tresna bat da.
Teklek aktibatutako bere mailuek, metalezko plakak jotzen dituzte hari tinkatuak barik.
Plaka hauek, jotzerakoan, honetarako balio duen zurezko kaxa batetan erresonantzia bat eragiten dute, soinu goxo eta eder bat sortuz.


 



BIBRAFONOA:


Bibrafonoa perkusioen familiko instrumentua da.
Laminofono bat da, xilofonoaren antzekoa.
Metal aleazioa da.
Instrumentu honen baketak ariskoak izaten dira.

 

METAL BOSKOTEA

Metal boskotea, bi tronpeta, tronboi bat, trompa bat eta tuba batez osatuta dago.

TRONPETA:
Tronpeta haize instrumentua da, oso hedatua, metalen taldekoa.
Tresna honen joleak tronpeta-jotzaileak edo tronpetariak dira.
Tronpetaren soinua, bokilatik botatzen den haizearen bibrazioez egiten da.

TROMPA:
Tronpa metalezko haize musika tresna da.
Tronparen soinua, bokilatik botatzen den haizearen bibrazioez egiten da.








TRONBOIA:
Tronboi metal familiako haize instrumentua da.
Musika klasikoa eta jazz arloetan asko erabiltzen da.
Tronboiaren soinua, bokilatik botatzen den haizearen bibrazioez egiten da.


 







TUBA:
Tuba haize instrumentu en arteko ahots-apalena da, aho moduko mutur
handi batez bukatzen den tutu koniko zabala duena da.